De Chinese cultuur: bereid je voor! 

Wanneer je naar China reist, moet je je erop voorbereiden dat veel dingen anders zullen zijn, maar omdat het ontwikkelingsniveau van China relatief hoog is, verkleint dit de cultuurshock gelukkig wel een beetje. Zo is er tegenwoordig toch wel al veel aangeduid in het Engels en zijn de infrastructuur en toeristische voorzieningen op de meeste plekken dik in orde. Hieronder neem ik je mee op een reis langs de dingen die China nog wel zo anders maken dan Nederland.

Het is voor mij vaste prik om bij het uitstappen van het vliegtuig, dit keer op de luchthaven van Beijing, op zoek te gaan naar WiFi om berichtjes te checken. Voor een deel uit nieuwsgierigheid, maar zeker ook om de tijd te doden in de rij van de paspoortcontrole, die in China vaak erg lang is (ondanks het feit dat je het visum vooraf al regelt). Opvallend genoeg stromen de berichtjes al snel binnen - alleen op WhatsApp, en zonder foto’s. Facebook en de Google applicaties werken helemaal niet.

‘The Great Firewall of China’ blokkeert buitenlandse media, omdat ze niet overeenkomen met de kijk die de Chinese overheid op de wereld heeft. Dit zou voor onrust kunnen zorgen en de stabiliteit van het regime kunnen aantasten. Ik had thuis al een app geïnstalleerd voor een Virtueel Particulier Netwerk (VPN). VPN verandert je locatie van je verbinding zodat je gewoon toegang tot alles hebt, maar in China bleek zelfs mijn VPN-app geblokkeerd.

Secure VPN bleek de beste werkende app voor mij in China, ook rond een nationale feestdag (1 oktober), wanneer er extra internetcensuur is. Chinezen zelf hebben hun eigen WhatsApp: WeChat, dat volledig wordt gecontroleerd door de overheid. Deze app heeft een belfunctie, chatfunctie, verhaalfunctie (zoals op Instagram) en zelfs een betaalfunctie, waarover later meer. Het is echter niet eenvoudig om WeChat met een buitenlands nummer te installeren.

Chinezen hoeven in hun dagelijks leven eigenlijk nooit Engels te spreken en dat merk je in de omgang. Taxichauffeurs spreken geen woord Engels en ook bij hotels en musea is Engelssprekend personeel beperkt. In veel minder ontwikkelde vakantiebestemmingen (zoals in Zuidoost-Azië) spreekt men beter Engels, omdat ze veel afhankelijker zijn van het toerisme. Maar de meeste Chinezen hebben een handige vertaalapp waar hun spraakbericht wordt omgezet in het Engels of zelfs Nederlands. Zo heb je dus soms zelfs een gids die ABN 'spreekt'.

In landen die hetzelfde schrift hebben is de taal, ondanks dat je hem niet kent, vaak wel uit te spreken, bijvoorbeeld om eten te bestellen. In China is dit moeilijker, maar word je vaak geholpen door het gebruik van plaatjes in de restaurants. Ook heb je bij Google Translate een camerafunctie, die alle tekst in een foto vertaalt. Download daarvoor wel de taal offline. Bij mij stonden er al gauw tien Chinezen om me heen, gefascineerd te kijken naar mijn telefoon waar de Chinese letters in Engelse letters veranderden.

Om te navigeren is Google Maps erg handig, omdat dankzij GPS ook je actuele locatie op de kaart verschijnt. Maar helaas, je raadt het vast al, ook Google Maps is in China geblokkeerd. Maps.me is een goed alternatief, maar houd er rekening mee dat er in China om de haverklap onaangekondigd straten worden afgesloten. Je reistijd is altijd langer. Nederland is transparant over wegafsluitingen, maar China niet. Het wordt vaak niet aangekondigd en daarnaast wordt er nooit een reden voor gegeven.

Betalen wordt in China op grote schaal gedaan met WeChat Pay of Alipay op de mobiele telefoon. Men hoeft enkel een QR-code te scannen, het bedrag in te toetsen en te bevestigen. Dit gaat razendsnel. Voor ons is het nog niet mogelijk om deze apps te koppelen met een creditcard, dus zit er niets anders op dan gewoon contant te betalen. Gelukkig kun je in China bij de banken die je bijna in elke plaats vindt met een Nederlandse pinpas of creditcard geld afhalen.

Tot slot is het leuke van Chinezen ook dat ze waarschijnlijk minder gereisd hebben dan jij, dus ook nog meer opkijken van de cultuurverschillen. Dat blijkt alleen al uit dat ze waarschijnlijk vaak met je op de foto willen, maar ook in restaurants zal je regelmatig aangestaard of aangesproken worden. Het viel ze op dat ik langzaam at en weinig foto’s nam, al is weinig natuurlijk een relatief begrip als het om de nationale hobby van China gaat.

De verschillen in China met onze maatschappij zijn dus talrijk, maar zeker niet onoverkomelijk en eigenlijk ook deels de reis waard. Waar maak je nu nog situaties mee waarin enkele van onze vanzelfsprekendheden in het leven wegvallen, zoals taal en vrijheid om te gaan, staan en vinden wat je wilt?